Interview met E.O. Chirovici

Eugen O. Chirovici werd in 1964 geboren in Transsylvanië in een Roemeens – Hongaars – Duits gezin. Van zijn eerste roman werden er in Roemenië meer dan 100.000 exemplaren verkocht. Voordat hij Roemenië verliet en zich 4 jaar geleden in het buitenland vestigde had in Roemenië 15 succesvolle boeken gepubliceerd.
Toch was hij bij het grote publiek (nog) niet bekend, maar na het schrijven van zijn eerste Engelstalige boek (The Book of Mirrors) komt daar zeker verandering in. De vertaalrechten van dit boek zijn verkocht aan 38 landen en er is sprake van een grote Hollywood-filmdeal.
De komende tijd verschijnt in vele landen zijn boek.
Uitgeverij A.W. Bruna had op 17 december de wereld première. Boek der Spiegels verscheen in Nederland zelfs voor de oorspronkelijke Britse editie.

Van bijna opgeven naar mega succes
Achter in het boek vertelt de auteur het een en ander over zichzelf en hoe het boek tot stand is gekomen. Dat doet hij niet in alle boeken maar zijn Engelse uitgever vond het een interessant verhaal dat de moeite was om verteld te worden.

Hij had zijn manuscript aan een tiental literaire agenten gestuurd die het afwezen zonder een reden te geven. Achteraf snapt hij wel dat ze daar waarschijnlijk geen tijd voor hadden vanwege de vele manuscripten die er per jaar opgestuurd werden. Maar in die tijd was het moeilijk en was hij teleurgesteld om na maanden wachten nog geen positieve reactie te hebben gehad. Bijna besloot hij het op te geven maar hij besloot het manuscript aan een kleine uitgever aan te bieden. Met name omdat kleine uitgevers wel direct met auteurs werken.
Deze uitgever was erg enthousiast over het manuscript maar vertelde eerlijk dat hij veel van dit boek verwachtte en als kleine uitgever niet de middelen had om het boek goed op de kaart te zetten. Hij wilde het boek zeker wel uitgeven maar adviseerde om het toch nog eens naar een aantal literaire agenten op te sturen. “Try it one more time” zei de uitgever

Hierna stuurde E. Chirovici het manuscript naar 3 agentschappen in Engeland. Tot z’n verbazing wed hij al binnen enkele dagen gebeld door iemand die niet alleen belangstelling had maar ook grootste verwachtingen had over het boek – “Its going to be huge“.
Voor zijn idee was “groots” het tekenen van een goed contract met een uitgever in Engeland en hij was dan ook behoorlijk sceptisch over de hoge verwachtingen van de uitgever.
Maar hij had het mis, binnen twee weken was het manuscript in 27 landen verkocht en uiteindelijk in 38 landen.
Hij voelde zich totaal overrompeld en vertelde dat het soms nog moeilijker is om met succes om te gaan als met falen. Bij succes verandert opeens van alles om je heen en het is moeilijk om je daaraan aan te passen.
Natuurlijk kwam de vraag bij hem op waarom nu wel dit succes, maar een antwoord hierop heeft hij niet.

De keuze is aan de lezer
Hoewel de auteur overrompeld is door het succes blijft hij er nuchter onder. Natuurlijk doet het hem iets dat zijn boek wereldwijd verkocht is en een hype is maar met die intentie heeft hij het niet geschreven. Hij denkt ook niet dat je een boek kunt schrijven met succes en geld in je achterhoofd. Als je succes hebt is dat fijn maar het kan geen doel zijn. Auteurs die dat wel proberen noemt hij opportunistische roofdieren, zoals de hyena.
Het is volgens hem heel moeilijk om iets te schrijven dat door iedereen in de wereld met plezier gelezen wordt. Als voorbeeld geeft hij De oude man en de zee van Hemingway dat volgens hem het beste boek is dat ooit geschreven is. Maar hij is er diep van overtuigd dat er ook vele mensen zijn die het boek niet goed vinden.
Hij zegt dan ook stellig: Het is vooral het recht van de lezer om te beslissen!

Meer een whydunit dan een whodunit
De vraag waarom een misdaad gepleegd is vind E. Chirovici veel interessanter dan wie de dader is. Hij noemt zijn boek dan ook meer een Whydunit dan een Whodunit.
Uiteindelijk is meestal wel bekend wie de dader is maar het waarom blijft vaak onduidelijk / onverklaarbaar. Waarom vervalt de ene persoon met een slechte jeugd tot misdaad en een ander niet? De omstandigheden waarin mensen verkeren zijn belangrijk en zeggen veel. Het ligt bij een misdaad erg gecompliceerd, niets is simpel. Daarom is alleen ontdekken wie de dader is lang niet genoeg voor een goed verhaal.

Inspiratie en onderzoek
De inspiratie voor Boek der Spiegels kwam door een gesprek met z’n moeder over het dorp waar hij opgegroeid was. Heel overtuigend haalde hij een herinnering op van een jonge voetbal speler in het dorp die om kwam bij een auto ongeluk. En zei tegen zijn moeder hoeveel indruk het gemaakt had dat in de doodskist deze jongeman een voetbal op z’n borst had liggen.
Vervolgens vertelde zijn moeder dat hij pas 2 was toen dit ongeluk gebeurde en dat hij absoluut niet op de begrafenis was geweest. De auteur reageerde dat hij het voor zich kon zien en er dus geweest moest zijn.
Maar dat was hij echt niet en toch kan hij nu als volwassen man het beeld van de open kist met de jongen met de voetbal helder voor zich zien. In zijn beleving “herinnert” hij zich deze gebeurtenis. Dit noemt hij een persoonlijk voorbeeld van hoe onze herinneringen beïnvloed worden. En dit was de inspiratie voor zijn boek, waarin verschillende personages dezelfde gebeurtenissen mee maken maar het zich anders herinneren. Wat is waar? Wie spreekt de waarheid? Het wordt zo extra lastig om een oude moordzaak op te lossen.

Naar de manier waarop de hersenen werken heeft de auteur zeker onderzoek gedaan. En dat was te merken aan de vele fascinerende weetjes en feiten die hij wist te vertellen over het opslaan en verwerken van informatie en hoe herinneringen gevormd worden. Allemaal te veel om hier op te schrijven maar zoals ik al schreef: ga zeker luisteren als E.O. Chirovici over zijn boek vertelt.

Toch is hij vooral af gegaan op de kennis die hij al had en heeft hij zijn verbeelding gebruikt. Hij vindt het belangrijk dat een auteur werkt met de achtergrond kennis die hij al heeft, omdat het boek anders een kunstmatige stijl krijgt. Als voorbeeld van iemand die dat perfect toepast en schrijft vanuit gedegen ervaring noemt hij John Grisham.
Voor feitelijke zaken, zoals bijvoorbeeld hoe de wet werkt in de staat waar het boek zich afspeelt, heeft hij veel onderzoek gedaan.

Eerste Engelstalige boek
Op het moment dat E. Chirovici Boek der Spiegels schreef woonde hij in Engeland en was hij van plan om daar een carrière op de bouwen. Het was voor hem dan ook een logische stap om zijn boek in het Engels te schrijven. Veel moeite had hij daar niet mee omdat hij al van jongs af aan Engels een leuke taal vond en het zich al snel eigen maakte.
Wel merkte hij dat het schrijven langzamer ging en hij vaak wat meer aan zijn zinnen moest sleutelen. Maar het had ook zo z’n voordelen, zei hij, omdat er op deze manier mooie zinnen kwamen waar veel aandacht aan besteed is. Als voorbeeld gaf hij een zin waar hij trots op is. Het is de eerste zin uit het tweede deel van het boek: Door een kapotte stoel ben ik met de doden gaan praten. Meer dan 12 keer heeft hij deze zin herschreven voor hij in het Engels de pakkende zin had die hij zocht.
Het is moeilijker om in een taal te schrijven die niet je moedertaal is maar het gaat om het vermogen van een auteur om de juiste woorden te vinden en de juiste keuze voor woorden te maken. Wanneer je dat kunt dan kun je dat volgens de auteur ook overzetten van de ene taal naar de andere taal.

Nog wat korte feitjes, weetjes en uitspraken

• Ook in Roemenië verschijnt het boek. Daarvan heeft hij zelf de vertaling gedaan. Dat vertrouwde hij een andere vertaler niet toe. Over twee weken verschijnt het boek in Roemenië.
• Hij heeft niet gekozen voor een setting in Amerika of op Princeton University. Ideeën komen bij hem binnen als afbeeldingen en hij zag en wist gewoon dat het boek zich daar moest afspelen.
• 80 procent van onze herinneringen zijn min of meer beïnvloed
• Basically we don’t know anything about the brain
• Ieder boek dat uitkomt is anders en blijft spannend, ook na 14 boeken
• Reizen en interviews horen erbij maar het liefst is E. Chirovici aan het schrijven
• De personages in het boek zijn niet gebaseerd op bestaande mensen. Zijn favoriete personage is Roy Freeman waarschijnlijk omdat hij niets materieels eruit wil halen, hij wil een herkansing. En hij is heel eerlijk over zijn fouten en verleden.

Met dank aan E.O. Chirovici en Uitgeverij A.W. Bruna voor het leuke en interessante interview.