Recensie: Leven

De autobiografische roman Leven gaat over de geschiedenis en voorgeschiedenis van een orgaantransplantatie.

Een doodzieke man wacht op een donor voor een levertransplantatie. Slechts deze operatie kan hem nog redden. Al jaren slikt hij medicijnen en leeft hij met de dood. Maar deze is nu wel erg dichtbij gekomen. De tijd begint te dringen en dan gaat ’s middags na tweeën opeens de telefoon. De jonge man pakt de telefoon op en hoort een stem die zegt: “We hebben een geschikt donororgaan voor u.“. Dit is de oproep waar hij al zo lang op wacht maar tegelijkertijd ook zo bang voor is. Het boek vertelt over het leven met een ziekte en het lange wachten op een nieuwe lever. Maar ook over de dagelijkse sleur in het ziekenhuis en alles wat bij een operatie komt kijken.

Dit is een boek dat je zelf moet lezen

En wat dit allemaal teweeg brengt bij deze man, zijn angst en eenzaamheid. De vragen die bij hem opkomen zoals: “Wie is gestorven zodat ik kan leven?“.

David Wagner (1971) geldt als een van de belangrijkste stemmen in de hedendaagse Duitse literatuur. Leven werd in 2013 bekroond met de Preis der Lepiziger Buchmesse.

Boek dat je zelf moet lezen
Leven, van David Wagner, is een bijzonder boek. Er valt veel te vertellen over het boek, zoals over de schrijfstijl, het onderwerp of over hoe het geschreven is en welke indruk het op mij maakte. Maar het is ontzettend lastig om dat samen te vatten in een recensie.
Eigenlijk is dat ook de kracht van het boek. Je moet niet over dit boek lezen, maar het zélf lezen, ondergaan en ervaren. Waarschijnlijk zullen lezers om verschillende redenen onder de indruk van het boek zijn. Het kan herkenning oproepen, of juist een verbijsterde reactie uitlokken van “O, maar daar heb ik nooit bij stil gestaan!“. Maar het zou ook kunnen dat de vragen over leven en dood die ook in het boek besproken worden de interesse wekken of een gevoelige snaar weet te raken.

Boek met een geheel eigen stijl
Een ander bijzonder aspect van het boek is dat ik twee weken na het lezen nog steeds niet zeker weet wat ik nu van de stijl van het boek vindt. Op de achterflap staat een treffende beschrijving: ‘Een boek dat wordt gedragen door zijn sprankelende taal, maar dat je raakt door zijn ingetogenheid’.
Het boek is geschreven in de ik-vorm. Toch leer je de hoofdpersoon maar deels kennen. Hij vertelt niets over zijn hobby’s, voorkeuren of andere persoonlijke zaken. Toch leer je hem anderzijds heel goed kennen. Je weet wat hij meemaakt in het ziekenhuis en deelt zijn diepste angsten. Het oogt wat koel. Alles wat niet met zijn ziekte te maken heeft wordt buiten het verhaal gehouden. Zelfs zijn dochter noemt hij het kind zonder haar naam te noemen. Enerzijds vind ik dat jammer, zeker in het begin van het boek miste ik dat in het verhaal. Maar het werkt wel heel goed om dat beklemmende kleine wereldje weer te geven waarin iemand in het ziekenhuis in leeft. Niet alleen de patiënt/auteur wordt zo beperkt en ingekapseld maar ook de lezer.

David Wagner heeft een geheel eigen stijl die moeilijk te omschrijven is maar waarvan ik wel duidelijk kan stellen dat die mij diep wist te raken. Hij vertelt het verhaal in een soort dagboekstijl waarbij er in hele korte hoofdstukken fragmenten uit zijn leven beschreven worden. Hierbij springt hij van de hak op de tak, blikt hij terug, hij mijmert, denkt en tobt, en wordt geplaagd door intensieve dromen. Over alles schrijft hij, zowel over zijn kamergenoten als over zijn diepste angsten.
Het lijkt een verhaal zonder samenhang maar schijn bedriegt. Langzaam maar zeker schetst hij het beeld van zijn ziekte en alles wat daarbij komt kijken. En steeds kom je terug in dat kleine benauwende ziekenhuiswereldje. Al deze fragmenten vormen samen het verhaal van de transplantatie, het wachten, de donor en de operatie, de revalidatie en het vinden van een reden om te blijven vechten.

Een bijzonder boek
Dit is geen boek om even tussendoor te lezen. Of in één keer achter elkaar uit te lezen. Het is echt een boek waar je de tijd voor moet nemen zodat je als lezer het verhaal op je in kan laten werken. Zo vond ik het ontroerend hoe de auteur tegen zijn donor spreekt in zijn boek en zich afvraagt of ze nu iets samen delen. Ook de voorstellingen die hij zich maakt over wie zijn donor zou kunnen zijn en hoe hij/zij gestorven is maken indruk. Zeker als hij al eerder in het boek heeft aangegeven dat de vraag “Wie moet sterven zodat ik kan leven?” hem al heel lang bezig houdt.
Het boek is knap geschreven met prachtige zinnen, maar ook met een aantal gedichtjes van de auteur en een verhaal over moe en moedeloos zijn.

Hoewel het echt is heeft het ook iets weg van kunst.
Hoewel het ingetogen is geschreven wist het me diep te raken.
Hoewel het triest is geeft het ook hoop.
Hoewel het boek me stil maakt zou ik er uren over kunnen vertellen.
Hoewel ik de stijl prima vindt zou ik toch misschien iets meer over de auteur willen weten.

Het is een bijzonder boek!

Boekgegevens Titel: Leven Auteur: David Wagner Uitgever: Atlas Contact Verschenen: Augustus 2014 ISBN: 9789025442224