Recensie: Niemand zoals hij – Lucia van den Brink

Renke heeft haar opa maar een paar keer in haar leven ontmoet, maar heeft aan die ontmoetingen wel warme herinneringen overgehouden is. Nu ze volwassen is heeft ze geen contact meer met haar opa omdat hij en haar moeder ruzie hebben. Ze weet alleen dat hij ongeveer een jaar geleden naar Japan verhuist is.
Ze is 25 jaar en heeft net te horen gekregen dat haar contract niet verlengd wordt. En hoewel Renke nu meer tijd heeft voor haar blog waar ze haar hart en ziel in steekt geeft dit wel enorme problemen. Want hoe kan ze haar studie en haar huis betalen zonder inkomen? Het schrikbeeld om bij haar stugge moeder aan te moeten kloppen maakt haar toch al altijd aanwezige onrust nog groter.

Dan krijgt ze opeens een pakketje van haar opa met daarin post-its, kraanvogels van origami en dagboekfragmenten. Het blijkt dat haar opa naar Japan is vertrokken nadat hij de diagnose van de ongeneselijke spierziekte ALS heeft gekregen. Hij wil in Japan bij zijn goede vriend en karate leraar Yamada zijn laatste dagen doorbrengen.
Renske reist haar opa achterna in een poging om hem alsnog beter te leren kennen.

Het verhaal van Renke wordt in de derde persoon verteld en gaat over hoe zij de dagboek fragmenten van haar opa beleeft. En hoe dit er haar toe brengt om naar Japan te gaan zonder dat ze weet waar haar opa is. Voor informatie klopt ze aan bij een oude vriendin van haar opa, Greet. Een warm en geweldig personage met een kleine rol in het boek die echter wel veel toevoegt.
In Japan heeft ze een aantal bijzondere ontmoetingen, leert ze meer over zich zelf en komt ze op een punt waarop ze een ingrijpende beslissing durft te nemen. Ondertussen leest ze de fragmenten uit het dagboek van haar opa en beseft ze dat ze niet weet hoe lang geleden deze geschreven zijn. Hoe zal haar opa er aan toe zijn als ze hem vindt, zal ze nog wel op tijd zijn om hem nog te kunnen zien ?

Opa Pieter heeft een leven achter de rug met veel bagage vanuit zijn jeugd. Hij heeft een schaduwzijde bij zijn persoonlijkheid waar hij met moeite mee kan leven. Het heeft hem echter wel de relatie met zijn familie gekost.
Hij is 70 jaar en begon een halfjaar voor zijn diagnose ‘dood’ (zoals hij dat zelf omschrijft) met een cursus levensverhalen schrijven. Aanvankelijk schreef hij voor zichzelf maar toen hij wist dat zijn einde naderde ging hij aan zijn kleindochter schrijven. Dit schrijven helpt hem met het verwerken van wat hem overkomt en vooral ook helpt het om zijn dwangmatig getel in bedwang te houden. Hij kan en moet vaak eerst allerlei tel-rituelen doen voor hij iets anders kan doen. Het is verdrietig om te lezen hoe hem dit beperkt. Toch ook mooi om te zien hoe hij dit accepteert als passend bij zijn leven.

Deze verhaallijn wordt in de ik persoon geschreven en hierin vertelt Pieter van alles en nog wat. Hij haalt onder andere herinneringen op aan zijn moeilijke jeugd, aan de stukgelopen relatie met zijn dochter. Hij vertelt over zijn reis naar Japan en door zijn enthousiaste ogen krijg je een kijkje op een geheel andere manier van leven. Zijn vriendschap met Yamada en de band die ze in de loop van de jaren gevormd hebben wordt mooi neergezet. Hierin krijg je ook het achtergrondverhaal van Yamada te horen. Hij beschrijft zijn liefde voor Japan en karate en hoe hij in zijn laatste maanden dagen nog volop wil leven. In hele kleine dingen laat hij zien hoe de ziekte hem steeds meer inhaalt. Het is heel ingetogen en soms bijna terloops beschreven en komt op een of andere manier daardoor des te harder binnen.
Zijn verhaal is verdrietig, mooi, levensecht en greep mij als lezer behoorlijk aan.

Het is wat mij betreft een boek waar je eigenlijk niet over moet lezen maar dat je zelf moet lezen en ervaren. Op mij heeft het zeker veel indruk achter gelaten. Het boek liet me glimlachen en wist me op andere momenten te ontroeren. Het zette een bijna afgelopen leven tegenover een leven dat nog tot bloei moest komen. Dit contrast was soms schrijnend maar leverde ook levensechte momenten op die goed invoelbaar waren door de rustige maar diepgaande manier waarop Renke en opa Pieter in het boek tot leven gebracht worden. Terugblikken op het verleden tonen hoe de familieverhoudingen scheef groeide en voor verwijdering zorgde. Als lezer vond ik het jammer dat dit zo gegaan was maar kon ik me ontzettend goed voorstellen dat liefde alleen niet genoeg was om deze familie bij elkaar te houden. Zeker niet wanneer je leest over wat opa Pieter “zijn schaduwkant“ schrijft.

De manier van schrijven heeft iets waardoor je als lezer wil blijven lezen. Het is een bitterzoet verhaal over kunnen genieten van wat het leven nog te bieden heeft, van een jonge vrouw die op zoek gaat naar haar wortels en zichzelf. Over een opa en zijn kleindochter die gescheiden zijn door afstand maar toch zo diep bij elkaar betrokken zijn. Het gaat over moed en over accepteren en over loslaten, eigenlijk over alles wat het leven nu eenmaal het leven maakt.

Lucia van den Brink studeerde Japans en journalistiek aan de universiteit van Leiden. Ze publiceerde o.a. in De Optimist en Editio. Ook treed ze regelmatig op spoken word-festivals op. Lucida van den Brink beoefent Wado-ryu karate op hoog niveau.