Recensie: Descartes in Amsterdam – Hans Dooremalen

Onderschout Held en Descartes gaan samenwerken om de ware toedracht te achterhalen en om te voorkomen dat een onschuldige vrouw terecht gesteld zal worden. Dit is in het voordeel van beiden: de schout krijgt hulp bij zijn onderzoek en voor Descartes is het een uitgelezen te bewijzen dat zijn methode werkt. Hij heeft een filosofische methode ontwikkeld waarmee op objectieve wijze antwoorden op alle vragen gevonden kan worden.
Ondanks het vernuft van Descartes en zijn methode wordt het een moeizame speurtocht om de waarheid achter de moorden te achterhalen. Zeker wanneer blijkt dat er in de stad nog meer misdaden zijn gepleegd zijn en machtige inwoners er alles voor over hebben om dit verborgen te houden.

Het boek begint met een foto van Descartes en de drie regels van zijn methode. Dit gebruikt hij in het boek steeds om alles wat gebeurt logisch en objectief te bekijken. Hierdoor zie je stap voor stap hoe Descartes te werk gaat in zijn onderzoek wat zorgt voor gedegen en interessant speurwerk. Als lezer kun je zo mee denken en zelf proberen alle feiten te combineren om tot een oplossing te komen. In het boek blijkt Descartes regelmatig al een vermoeden te hebben maar deelt dit nog niet met zijn omgeving (en dus de lezer) tot hij alles via zijn methode doorgenomen heeft. Een belangrijk onderdeel van zijn methode is om regelmatig alle kwesties die bij een probleem horen ordelijk samen te vatten. Het geeft een goede kijk op hoe Descartes denkt en werkt maar er zit ook een nadeel aan, namelijk dat er erg veel herhaald wordt in het boek.

Vóór in het boek zit ook een kaart van Amsterdam van hoe het er in 1643 uitzag. Zo kun je tijdens het mee speuren precies zien waar alles zich afspeelt. De sfeer van de stad en hoe de bewoners in die tijd leefden en dachten is ontzettend goed overgebracht. Zonder moeite kon ik het Amsterdam van die tijd voor me zien en proefde ik de sfeer van lang vervlogen tijden. De auteur is er erg goed in geslaagd om het tijdsbeeld in alle facetten tot leven te laten komen. Hij laat je zien hoe de randen en standen de onderlingen verhoudingen bepalen, en hoe de handel het bruisende en allesbepalende hart van Amsterdam was. Maar ook de complexe samenleving waarin godsdienst en ontluikende wetenschap lijnrecht tegenover elkaar staan. Hij schetst een tijd waarin de pijnbank nog bestaat net als het geloof in heksen, de glorietijd van de VOC en waarin Amsterdam 3 burgemeesters heeft. En zo komt er nog veel meer aan bod.
Ook Descartes wordt goed uitgewerkt en als lezer krijg je een kijkje in het leven van deze beroemde filosoof.
Samen met het speurwerk van Descartes een fijn boek voor liefhebbers van historische detectiveverhalen.

Helaas heeft de auteur vaak de neiging om heel veel informatie tegelijk te geven en ook de gesprekken te doorspekken met feiten en weetjes. Hierdoor leest het boek vaak meer als een informatief boek dan als een fictief boek. Het is zeker interessant maar soms langdradig. Zeker in een verhaal waar vanwege de methode van Descartes toch al steeds veel herhaald wordt. Het is eigenlijk te veel wat de auteur naast het oplossen van de moorden nog wil vertellen en dat komt het prettig lezen niet ten goede.

Wat ik mis is een historische verantwoording aan het einde of begin van het boek. Zo weet je als lezer meer wat fictie is en wat gebaseerd is op feiten. Ik ben zelf het een en ander op gaan zoeken en kwam al snel tot de conclusie dat er goed en degelijk onderzoek naar het verleden is gedaan. Wat voor mij het boek nog interessanter maakte.