Recensie: Björnstad – Fredrik Backman

Dat leidt uiteindelijk tot de daad die kort en krachtig in de proloog beschreven wordt:

Laat op een avond eind maart pakte een tiener een dubbelloopsgeweer, liep rechtstreeks het bos in, zette het wapen tegen iemands voorhoofd en haalde de trekker over.
Dit zijn de verhalen over wat daaraan voorafging.

Daarna beginnen inderdaad vele verhalen, over tieners en hun roerselen, problemen, over jong volwassenen die hun weg moeten vinden, over volwassenen met de last van het verleden op hun schouders en een toekomst die onzeker is. En over Björnstad waar ijshockey ongeveer heilig is en waar iedereen en alles ondergeschikt hoort te zijn aan het succes van het jeugdteam.
Binnen een paar pagina’s had ik de sfeer van het stadje en de karakters van enkele van de personages al op mijn netvlies staan. En moest ik al glimlachen om gewone herkenbare huiselijke perikelen en begon ik al te snappen waarom ijshockey hier zo belangrijk is.

Met veel invoelingsvermogen, licht sarcasme, een tikje humor en rake beschrijvingen worden het stadje en de bewoners aan de lezer getoond.
Het verhaal wordt echt aan de lezer verteld waarbij de auteur zo nu en dan vooruit blikt en ook zijn eigen mening geeft over hetgeen er in dit stadje gebeurd. Een stijl die alleen werkt wanneer je dit perfect beheerst omdat het anders snel rommelig of te veel tell i.p.v. show wordt. Maar Fredrik Backman heeft dit tot een kunst verheven en heeft een lastig te omschrijven en geheel eigen stijl die me ontzettend aanspreekt.
De vele verhalen die hij vertelt gaan bijna abrupt in elkaar over en hebben ieder een intense diepgang en een geheel eigen verhaal. Toch voelt het als één verhaal waarbij alles en iedereen met elkaar verbonden is door het wonen in een stadje waar alles bepaald wordt door ijshockey.

Hoe beklemmend dat is en hoe groot de impact daarvan is wordt aan de hand van de vele persoonlijke verhalen en de connectie die er is met het ijshockey heel voelbaar duidelijk gemaakt. De sfeer wordt steeds beklemmender. Irritaties, woede, haat, schuldgevoel, jaloezie, dromen en verlangens drijven de mensen uiteen. Het verbaasde me dan ook niets dat het personage uit de proloog uiteindelijk een geweer pakte. Het bijzondere is dat er vele personages uit het boek zijn die hiervoor in aanmerking komen. Niet omdat ze slecht zijn maar omdat de auteur laat zien dat ieder mens ergens een breekpunt heeft.
Wanneer een dramatische gebeurtenis het plaatsje in twee kampen verdeelt loopt de spanning nog meer op. Zeker omdat er in dit stadje een zwijgcultuur heest waarbij alles binnenshuis (lees ten gunste van de ijshockey vereniging) opgelost moet worden. Openlijk iemand beschuldigen die belangrijk is voor hockey is in de ogen van de bewoners nog kwalijker dan de daad van de dader. En dat maakt dat vele mensen jong en oud voor moeilijke keuzes komen te staan. Doe je wat goed is voor de club? Voor het slachtoffer? Of voor jezelf?

Hoe zowel de tieners als de volwassenen hier mee omgaan is heel warm en oprecht beschreven en laat je de meeste dilemma’s ook wel begrijpen.
Naast de problemen die het stadje verdelen en in oproer brengen hebben alle betrokkenen een goed en gelaagd privé leven. Hierin komen net als in het echte leven allerlei mooie, moeilijke, verdrietige, leuke, onvergetelijke, gewone, traumatische momenten voor bij.

Het boek heeft:

• Spanning.
• Een schrijfstijl die moeilijk te benoemen is maar absoluut geweldig is.
• Personages die levensecht zijn en je diep weten te raken en waar je heel graag meer over wil lezen.
• Mooie, lieve, verdrietige, heftige persoonlijke verhalen.
• Een weergave van een klein ijshockey stadje waar een cultuur heerst van “ ijshockey voor alles “ dat na het lezen op je net lies staat en er niet meer afgaat.

En deze combinatie is onweerstaanbaar goed.