Recensie: De laatste Neanderthaler – Claire Cameron

Fascinatie en gedegen onderzoek
Aan het einde van het boek vertelt de auteur dat neanderthalers haar altijd hebben gefascineerd maar dat ze net zo ver van haar af stonden als dinosauriërs. Wat ze op school leerde ze dat de neanderthalers uitstierven omdat ze inferieur waren terwijl de homo sapiens zich ontwikkelde van primitiviteit naar perfectie.
De ontdekking dat veel van de moderne mensen een restje DNA van Neanderthalers in zich dragen zette haar aan het denken en inspireerde haar tot het boek.
Waren ze wel inferieur? En zijn ze misschien om een hele andere reden uitgestorven? Waren er relaties tussen de beide rassen? Claire Cameron heeft voor haar boek veel onderzoek gedaan naar nieuwe wetenschappelijke interpretaties van neanderthalers. Hierop zijn ideeën van archeologe Rose gebaseerd en het verhaal over Meisje.
In het verleden ziet de lezer dat Rose gelijk kan hebben, al zijn de meeste van de collega’s van Rose het niet eens met haar aannames.

Al snel nadat ik begonnen was met lezen raakte ik geboeid door het onderwerp en ging ik op internet naar informatie zoeken over de neanderthalers. Erg interessant, vooral toen bij het verder lezen bleek dat er veel van terug kwam in het boek, waardoor het verhaal van Meisje en hoe ze leeft nog veel indringender en geloofwaardiger werd. Iets dat in het verhaal van Rose helaas veel minder gebeurde.

Verleden en heden
In het verleden lees je over een kleine hechte familie die leeft in afzondering en maar één keer per jaar andere neanderthalers ontmoeten. Meisje ziet hier naar uit en hoopt dan een partner te vinden. Maar ze is vooral bezig met overleven, er moet voedsel en onderdak zijn en er liggen altijd wel dieren op de loer die hen aan kunnen vallen. Er wordt weinig gesproken in deze kleine familie maar toch weten ze samen te werken en te communiceren. De auteur weet heel goed de sfeer en manier van omgaan met elkaar neer te zetten. En ook het harde leven dat weinig tijd overlaat om nieuwe ontdekkingen te doen wordt indringend en beeldend aan de lezer gebracht.
Ik werd hierdoor snel en overtuigend in het leven van meisje getrokken dat bestond uit vaste, overgeleverde rituelen.
Stap voor stap neemt de auteur je mee in het zware leven van Meisje en hoe ze uiteindelijk alleen en zwanger achterblijft met haar “geadopteerde“ broertje Kneus. Die zo heet omdat hij een neanderthaler is met zwakke botten en weinig beharing. Het is boeiend hoe Meisje naar Kneus kijkt en net niet haar vingers er op kan leggen wat er aan hem mankeert. Terwijl je als lezer steeds meer vermoedens krijgt.
Haar leven is hard en zwaar maar ze is een sterke jonge vrouw met veel doorzettingsvermogen en haar leven is de moeite om over te lezen. Ik vind het dan ook heel vervelend dat er een punt in dit verhaal komt waar het gewoon stopt en de lezer niet verteld wordt wat er met de rest van haar leven gebeurde voor ze in het graf beland dat Rose eeuwen later vind.

Het verhaal van Rose is helaas veel minder sterk, het karakter van Rose wordt erg eenzijdig uitgewerkt. Haar passie voor haar werk en haar overweldigende wens om haar theorie re bewijzen komt uitermate duidelijk uit. Maar verder leer je haar als persoon weinig kennen. Haar gesprekken met Simon (haar partner) zijn saai en komen niet echt over. Simon lijkt er maar wat bij te hangen en heeft de rol van lastige partner die niet snapt hoe veel Rose om haar werk geeft.
Maar nog storender is het dat er bijna geen aandacht is voor de baby die ze draagt. Niet positief, niet negatief. Je weet niet wat ze er van vindt om zwanger te zijn, wat haar hoop of angsten zijn. Het kind dat komt speelt geen rol behalve dan dat ze haast heeft om het graf te onderzoeken en er over te schrijven voordat de baby komt. Wanneer er na de geboorte wat problemen zijn kan je als lezer niet meeleven met Rose omdat je geen band met haar ontwikkeld heb.
Haar archeologische onderzoek en haar gevecht om te zorgen dat ze niet buitenspel wordt gezet daarentegen zijn wel levendig en interessant om over te lezen.

De geschiedenis komt tot leven als Rose er over verteld en dat, in combinatie met het verhaal van Meisje, geeft een mooi kijkje in het verre verleden van het volk waarvan we nu veelal nog een stukje DNA in ons meedragen.