Recensie: Historische verhalen – Korte verhalen uit de middeleeuwen – Paul Christiaans Smis

Het boek begint met een voorwoord van de auteur waarin hij iets vertelt over zijn fascinatie voor de middeleeuwen en zin verhalen. Kort en krachtig en leuk om te lezen.
De inleiding daarentegen is erg lang doordat de complete geschiedenis van de middeleeuwen in vogelvlucht verteld wordt. Aangezien het een lange periode is waarin ontzettend veel gebeurd is valt er een flink stuk te lezen. Wat mij betreft iets te lang en te veel feiten achter elkaar bij de start van het boek. Na het lezen van de bundel heb ik de inleiding nogmaals gelezen en door de verhalen en toelichtingen uit het boek vond ik het deze keer vlotter lezen en meer indruk maken omdat de middeleeuwen meer voor me waren gaan leven.

Na ieder verhaal is er een toelichting van de auteur waarin hij aangeeft op welke historische gebeurtenis het verhaal gebaseerd is. Ook wordt er nog wat extra historische informatie gegeven en wordt duidelijk verteld wat fictief is en wat op feiten gebaseerd is. Waarbij ik weer een aantal kleine feitjes geleerd hebt zoals hoe Groenland aan een naam komt die totaal niet bij het land past Wat ik erg kon waarderen is dat er bij over de fictieve personages interessante informatie gegeven wordt. Zoals wie ze vertegenwoordigen en wat hij ze wil laten vertellen. Ook geeft hij soms uitleg over veranderingen die in de loop van de tijd ontstaan zijn waardoor de mensen in het verleden op een andere manier reageren of denken dan wij nu zouden doen.
Erg boeiend en leuk om te lezen. In een enkel geval vind ik het zelfs beter dan het verhaal. Maar over het algemeen genomen vind ik de combinatie van een fictief verhaal dat gebaseerd is op feiten en een toelichting een perfecte combinatie.

De verhalen blijven over het algemeen dicht bij de feiten en hebben als kern een historische gebeurtenis gezien door de ogen van verschillende personages. De auteur laat zien dat goed en kwaad en menselijke emoties en zwakheden van alle tijden zijn. Het romantische beeld dat soms gegeven wordt van de middeleeuwen, de kruistochten of ridders wordt in deze bundel hard onderuit gehaald. Machtsmisbruik, bloederige gevechten, strijd om land of geloof, armoede, ziekte en honger spelen een belangrijke rol in de verhalen.
De verhalen en de toelichting liggen dicht bij elkaar en weten absoluut te boeien, maar wat mij betreft had er iets meer fictie in het boek mogen voorkomen. Verhalen meer over de persoonlijke beleving van de personages of met een fantasievolle twist zoals het verhaal over Jheronimus Bosch. Een verhaal dat er ook uitspringt door de levendige manier waarop het geschreven is.

Deze bundel is een aanrader voor iedereen die van geschiedenis houdt en graag nieuwe dingen leest en meer leest over bekende onderwerpen.

Voor de cover van deze middeleeuwen bundel is een schilderij van het Rijksmuseum gebruikt.
Op het paneel zie je de heren van Montfoort, vier ridders die vochten in de slag bij Warns (1345) tegen de Friezen. Ze knielen voor Maria en achter hen staat de beschermheilige Sint-Joris.
Hoewel de cover mij niet direct aanspreekt vind ik het wel heel passend gekozen.

Stukje geschiedenis uit de inleiding
Gewoonlijk wordt de periode van de middeleeuwen opgeknipt in drie stukken van ongelijke grootte:
de vroege middeleeuwen (ca. 500-950/ 1000). Met o.a de volksverhuizingen die twee eeuwen zouden duren en een einde maakte aan het Romeinse Rijk in het Westen.
de centrale middeleeuwen (ca. 950/1000-1250/1300) waren onmiskenbaar een periode waarin zich op velerlei terreinen ingrijpende veranderingen in de Europese samenleving voltrokken. Zoals o.a. een sterke bevolkingsgroei, religieuze innovaties en staatkundige veranderingen
de late middeleeuwen (ca. 1250/1300-1500) waarvan de geschiedenis overschaduwd door het langdurige conflict tussen Engeland en Frankrijk en door de Zwarte Dood. De grote pestepidemie, die Europa trof tussen 1348 en 1350, kostte naar schatting 30-40% van de Europese bevolking (25 -35 miljoen mensen) het leven en zorgde op de korte termijn voor grote sociale en economische ontwrichtingen.