Recensie: Schiet maar, ik ben toch al dood – Julia Navarro

In het Jeruzalem van nu ontmoeten een oude joodse man en een medewerkster van vluchtelingenwerk elkaar.
Zij moet voor haar werk een rapport schrijven over vluchtelingen die verdreven zijn uit hun woonplaats. De onderzoekster heeft al met vele mensen gesproken, onder andere met diplomaten, journalisten, religieuze organisaties en met Palestijnse families die van dichtbij meegemaakt hebben hoe het is om te moeten vluchten. Voor een objectief rapport moet ze alle meningen en standpunten in haar verslag meenemen. Vandaar dat ze nu de joodse Ezechiël Zucker gaat interviewen.

Een onweerstaanbaar verhaal met personages die je hart weten te raken en je meenemen in een geschiedenis vol met tragiek, liefde en vriendschap.

Maar eigenlijk staat haar mening al vast en bezoekt ze Ezechiël slechts voor de vorm. Wanneer Ezechiël dit merkt doet hij haar een voorstel: hij vertelt zijn geschiedenis en zij vertelt de Palestijnse verhalen die ze gehoord heeft. Misschien dat dit een manier kan zijn om elkaars standpunten beter te gaan begrijpen.
Samen vormen hun verhalen de geschiedenis van twee families die elkaar meer dan 100 jaar geleden leerden kennen. En die als vrienden wilde samen werken en wonen, maar door politiek, oorlogen en religieuze conflicten uit elkaar gedreven werden.

Reis in de tijd
Schiet maar ik ben toch al dood neemt je mee in een reis door de tijd die begint wanneer de joodse familie Zucker aan het eind van de negentiende eeuw Rusland moet ontvluchten. Ze gaan naar het beloofde land en daar koopt Samuel Zucker het land van de Ziads, een Arabische familie met Ahmed aan het hoofd. Het verhaal van deze families leid je naar de tijd van de Russische tsaar Nikolaas 2, de Russische Revolutie, de tijd van de joden vervolging en de Tweede Wereldoorlog, de stichting van de staat Israël, en de conflicten tussen de joden en de Palestijnen.
Door de jaren heen worden de leden van de families Zucker en Ziad gevolgd en zij weten de geschiedenis een menselijk gezicht te geven.

Boek dat onder je huid kruipt
Met Schiet maar ik ben toch al dood heeft Julia Navarro een indringend en meeslepend verhaal geschreven dat onder je huid kruipt en je ook nog bezig houdt wanneer je niet leest.
Waargebeurde geschiedenis en fictieve persoonlijke verhalen zijn zo kunstig verweven dat je als lezer bijna vergeet dat de personages niet echt zijn. De persoonlijke verhalen zijn aansprekend en meeslepend en de personages krijgen zonder moeite een plekje in je hart. Ondanks dat er veel personages een rol spelen in het boek weet de auteur ze toch ieder een eigen persoonlijkheid en achtergrond mee te geven.
Tijdens het lezen kun je intens meeleven met de onmacht, de woede, het verdriet en de dilemma’s waarvoor deze personen komen te staan. Zonder dat je een oordeel velt of een keuze maakt voor een joods of Palestijns standpunt.

De grote kracht van Julia Navarro is dat ze vooral over mensen schrijft, wat hen beweegt en hoe zij omgaan met wat er op dat moment in hun leven en in de wereld gebeurt. Ze geeft beladen onderwerpen een menselijk gezicht en geeft zo een indringende en vaak trieste kijk op een stukje wereldgeschiedenis. Ze heeft de families en de druk die op hun vriendschap staat heel secuur en mooi uitgewerkt. Als lezer voel je je betrokken en leef je enorm mee wat je niet direct los kan laten als je het boek dichtslaat.
Het kan erg beklemmend zijn en zelfs een beetje verdrietig maken. Maar gelukkig geeft Julia Navarro vooral ook de mooie boodschap van vriendschap en liefde mee die mensen ondanks alle moeilijkheden toch blijft verbinden.

Prachtige schrijfstijl
Een andere reden dat het boek zoveel indruk weet te maken is wat mij betreft de prachtige manier van schrijven van deze auteur. Regelmatig weet ze in een paar zinnen al een heel verhaal neer te zetten of een scala van beelden of emoties oproepen.
Met name telt dit voor de stukken waarin de meer persoonlijke verhalen verteld worden. De personages komen werkelijk tot leven en wat zij meemaken wist soms een knellende band om mijn hart te leggen. Zo diep wist ze me als lezer het verhaal in te trekken.
De dialogen tussen de personages zijn ook een sterk punt, ze zijn levendig en echt en boeiend om te lezen. De discussie die gevoerd worden zijn heftig en pittig en geven stof tot nadenken.

Ook spanning weet Julia Navarro met haar manier van schrijven erg goed op te bouwen. Zowel de spanning in de persoonlijke relaties als in de loop van het verhaal. Er is op persoonlijk gebied sprake van onmogelijke liefdes en vriendschappen, verraad en bedrog, verdriet en woede maar ook voor loyaliteit en liefde voor familie en het land waar ze wonen.
Ook weet ze de spanning vast te houden hoe het af zal lopen met de personages uit het boek. Niet alleen omdat je met ze mee bent gaan leven maar ook omdat er in de loop van het boek blijkt dat ook favoriete personages niet gespaard blijven van intens verdriet. Het maakt dat het zenuwslopend spannend is hoe dit verhaal voor iedereen zal eindigen.

Geen boek om even tussendoor te lezen
Schiet maar ik ben toch al dood is dan ook geen boek om even tussen door te lezen, daarvoor is de impact te groot. Maar ook omdat er veel gebeurt in het boek en er flink wat personages door de jaren heen gevolgd worden.
De wereldgeschiedenis en de achtergronden van het Joods / Palestijns conflict worden duidelijk en uitgebreid uiteengezet in het boek. En bij deze stukken van het boek moet je je als lezer je aandacht echt erbij houden anders raak je de draad kwijt hoe interessant het ook is. Het haalt iets vaart uit het verhaal en als het je minder interesseert zijn deze stukken waarschijnlijk iets minder boeiend. Anderzijds geven ze een perfecte achtergrond voor wat de levens van de hoofdpersonen beïnvloed en vormt. En waardoor je des te meer meegaat leven en het verhaal des te intenser beleeft.

Boekgegevens Titel: Schiet maar, ik ben toch al dood Auteur: Julia Navarro Uitgever: Wereldbibliotheek Verschenen: November 2015 ISBN: 9789028426481